Hukuk Ofisimiz Hakkında Bilgi

1. Genel Olarak

Evlilik, bireylerin yaşamında önemli bir dönüm noktasıdır ve iş hayatıyla doğrudan ilişkilidir. Evlilik nedeniyle iş sözleşmesinin feshi, özellikle kadın çalışanlar için yasal bir hak olarak tanınmıştır. Bu makalede, evlilik ve iş hayatı arasındaki ilişkiyi inceleyerek, evlilik nedeniyle iş sözleşmesinin feshi kavramını detaylandıracağız.

2. Yasal Dayanak

Türk iş hukukunda, kadın işçilerin evlilik nedeniyle iş sözleşmelerini feshetme hakkı, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 120. maddesiyle yürürlükten kaldırılan 1475 sayılı mülga İş Kanunu'nun 14. maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, kadın işçi, evlendiği tarihten itibaren bir yıl içinde kendi isteğiyle iş sözleşmesini sona erdirirse, kıdem tazminatına hak kazanır.

Bu düzenlemenin amacı, evlilik sonrası kadın işçilerin işten ayrılmaları durumunda ekonomik güvence sağlamaktır. Ancak, bu hak yalnızca kadın işçilere tanınmıştır; erkek işçilerin evlilik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmeleri halinde kıdem tazminatı alma hakları bulunmamaktadır.

Kadın işçinin bu haktan yararlanabilmesi için, resmi nikâh tarihinden itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmesi gerekmektedir. Ayrıca, iş sözleşmesinin feshi yazılı olarak yapılmalı ve fesih bildirimi işverene sunulmalıdır.

Sonuç olarak, 1475 sayılı mülga İş Kanunu'nun 14. maddesi, kadın işçilere evlilik nedeniyle iş sözleşmelerini feshetme ve kıdem tazminatı alma hakkı tanımaktadır. Bu hakkın kullanımı için belirli süre ve usul şartlarına uyulması gerekmektedir.

3. Evlilik Nedeniyle Fesih Hakkının Şartları

Türk iş hukukunda, kadın işçilere evlilik nedeniyle iş sözleşmelerini feshetme ve kıdem tazminatı alma hakkı tanınmıştır. Bu hakkın kullanılabilmesi için belirli şartların yerine getirilmesi gerekmektedir:

a. Kadın İşçi Olma Şartı: Evlilik nedeniyle fesih hakkı, yalnızca kadın işçilere tanınmıştır. Erkek işçilerin evlilik sebebiyle iş sözleşmesini feshetmeleri durumunda kıdem tazminatı alma hakları bulunmamaktadır.

b. Resmi Nikâh Tarihi: Fesih hakkı, resmi nikâh tarihinden itibaren başlar. Bu nedenle, resmi nikâhın gerçekleştiği tarih dikkate alınmalıdır.

c. Bir Yıllık Süre: Kadın işçi, resmi nikâh tarihinden itibaren bir yıl içinde iş sözleşmesini feshetmelidir. Bu süre geçtikten sonra yapılan fesihlerde, evlilik nedeniyle kıdem tazminatı talep etme hakkı kaybedilir.

d. Fesih Bildiriminin Usulü: Fesih bildirimi yazılı olarak yapılmalı ve işverene sunulmalıdır. Bildirimin ekinde evlilik cüzdanının bir örneği de yer almalıdır. Bu şekilde, fesih işlemi resmiyet kazanır ve olası uyuşmazlıkların önüne geçilir.

e. Kıdem Şartı: İşçinin kıdem tazminatına hak kazanabilmesi için aynı işverene bağlı olarak en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. Bir yıldan az çalışma süresi olan işçiler, evlilik nedeniyle fesih yapsalar dahi kıdem tazminatı alamazlar.

Bu şartların tamamının sağlanması halinde, kadın işçi evlilik nedeniyle iş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatına hak kazanabilir. Ancak, fesih işleminin usulüne uygun yapılması ve belirtilen süreler içinde gerçekleştirilmesi önem arz etmektedir.

4. İhbar Tazminatı ve Bildirim Süreleri

Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden kadın işçilerin ihbar tazminatı ve bildirim süreleriyle ilgili durumları şu şekildedir:

İhbar Tazminatı:

İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın, karşı tarafa önceden bildirimde bulunmaması durumunda ödemesi gereken tazminattır. Ancak, evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden kadın işçiler için ihbar tazminatı söz konusu değildir. Bu durumda, işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmadığı gibi, işçinin de ihbar tazminatı talep etme hakkı yoktur.

Bildirim Süreleri:

Evlilik nedeniyle fesihte, işçinin belirli bir süre önceden işverene haber verme zorunluluğu yoktur. Yani, kadın işçi, evlilik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmek istediğinde, işverene önceden bildirimde bulunmadan işi bırakabilir. Bu durumda, işverenin ihbar süresine uyma veya ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden kadın işçiler, ihbar tazminatı talep edemezler ve işverene önceden bildirimde bulunma zorunlulukları yoktur. Bu hak, kadın işçilerin evlilik sonrası işten ayrılmalarını kolaylaştırmak amacıyla tanınmıştır.

5. Fesih Sonrası Çalışma Hakkı

Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden kadın işçilerin, fesih sonrasında başka bir işte çalışma hakları bulunmaktadır. Bu durum, Anayasa ile güvence altına alınmış çalışma hürriyeti kapsamında değerlendirilir. Dolayısıyla, kadın işçi, evlilik nedeniyle işten ayrıldıktan sonra farklı bir işte çalışmaya başlayabilir ve bu durum kıdem tazminatı alma hakkını etkilemez.

Yargıtay kararlarına göre, evlilik nedeniyle işten ayrılan kadın işçinin başka bir işte çalışmaya başlaması, fesih hakkının kötüye kullanıldığı anlamına gelmez. Ancak, işveren, işçinin fesih hakkını kötüye kullandığını iddia ederse, bu iddiasını somut delillerle ispatlamakla yükümlüdür. Örneğin, işçinin yeni işyerindeki çalışma koşullarının önceki işyerine göre daha kötü olması veya yeni işyerinde daha kısa süre çalışması gibi durumlar, fesih hakkının kötüye kullanıldığını gösterebilir.

Sonuç olarak, evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden kadın işçi, başka bir işte çalışmaya başlayabilir ve bu durum kıdem tazminatı alma hakkını etkilemez. Ancak, fesih hakkının kötüye kullanılmaması ve yasal prosedürlere uyulması önemlidir.

6. Hakkın Kötüye Kullanılması ve Yargı Kararları

Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini feshetme hakkı, kadın işçilere tanınmış yasal bir haktır. Ancak, bu hakkın dürüstlük ve iyi niyet kurallarına uygun olarak kullanılması esastır. Türk Medeni Kanunu'nun 2. maddesi, herkesin haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorunda olduğunu belirtir. Bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını ise hukuk düzeni korumaz.

Yargıtay kararları, evlilik nedeniyle fesih hakkının kötüye kullanılmasına ilişkin önemli örnekler sunmaktadır. Örneğin, Yargıtay 9. Hukuk Dairesi'nin 2017/14500 Esas ve 2020/2329 sayılı kararında, işverenin başlattığı soruşturma sonrasında kadın işçinin evlilik nedeniyle iş sözleşmesini feshettiği ve bu durumun hakkın kötüye kullanımı olarak değerlendirildiği belirtilmiştir. Kararda, işverenin başlattığı soruşturmanın sonuçlarını ortadan kaldırmak amacıyla yapılan bu fesih işleminin hukuken korunamayacağı vurgulanmıştır.

Bu tür durumlarda, işçinin fesih hakkını kullanırken dürüstlük ve iyi niyet kurallarına uygun hareket etmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, fesih işlemi hakkın kötüye kullanımı olarak değerlendirilebilir ve işçi kıdem tazminatı hakkını kaybedebilir.

Sonuç ve Değerlendirme

Evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesih hakkı, kadın işçilere tanınan ve ekonomik güvence sağlayan önemli bir hak olarak Türk iş hukuku sisteminde yer almaktadır. Bu hak, özellikle kıdem tazminatına hak kazanılması açısından kadın işçiler için büyük bir avantaj sunmaktadır. Ancak, bu hakkın kullanımı sırasında yasal süre ve usullere titizlikle uyulması gerekmektedir.

Kadın işçilerin bu süreçte bir iş hukuku avukatı, kıdem tazminatı avukatı veya işçi hakları avukatı desteği alarak hareket etmeleri, hak kaybı yaşamalarını önleyecektir. Evlilik nedeniyle işten ayrılma sonrası başka bir işte çalışmaya devam etme hakkı, yasal bir engel teşkil etmezken, bu süreçte fesih hakkının kötüye kullanılmamasına özen gösterilmelidir.

Yargıtay kararları, fesih hakkının dürüstlük ve iyi niyet kurallarına uygun olarak kullanılması gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır. Bu bağlamda, hem kadın işçilerin hem de işverenlerin bir iş hukuku uzmanı rehberliğinde hareket etmeleri, yasal prosedürlerin doğru bir şekilde işletilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.

Sonuç olarak, evlilik nedeniyle iş sözleşmesini fesih hakkı, kadın işçilerin ekonomik güvencelerini sağlamaları ve iş hayatlarını evlilikle uyumlu hale getirmeleri açısından kritik bir öneme sahiptir. Bu sürecin doğru yönetilmesi, hukuki destek alınması ve yasal çerçeveye uygun hareket edilmesi, taraflar arasındaki olası uyuşmazlıkların önlenmesine katkı sağlayacaktır.