iş hukuku avukatı

Kıdem tazminatı, işçinin çalıştığı her tam yıl için 30 günlük ücreti tutarında ödenen bir haktır ve işçinin iş sözleşmesinin belirli koşullar altında sona ermesi durumunda hak kazanılır. Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için işçinin aynı işveren bünyesinde en az bir yıl çalışmış olması gerekmektedir. İşçi, haklı bir nedenle iş sözleşmesini feshettiğinde veya işverenin haksız bir şekilde iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda bu hak doğar.

Kıdem tazminatının hesaplanması, işçinin son aldığı brüt ücret üzerinden yapılır. Son ücret, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarihte aldığı ücret ve süreklilik arz eden diğer ödemelerden oluşur. Kıdem tazminatı, net ücret üzerinden değil, brüt ücret üzerinden hesaplanır ve brüt tutardan yalnızca damga vergisi kesintisi yapılır.

Kıdem tazminatının hesaplanmasında işçinin aldığı temel ücretin yanı sıra süreklilik gösteren bazı ödemeler de dikkate alınır. Bu ek ödemeler şunlardır:

1. Yemek      Yardımı:     İşçinin yemek ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılan ve sürekli nitelikte      olan yardımlar.
2. Giyim      Yardımı:     İşyerinde giysi ihtiyacını karşılamak için sağlanan yardımlar.
3. Yakacak      Yardımı: İşçiye      ısınma masraflarını karşılamak için verilen yardımlar.
4. Çocuk      Yardımı: Çocuğu      olan işçilere, çocuğun masraflarını karşılamak amacıyla verilen sürekli      yardımlar.
5. Aile      Yardımı:     İşçinin bakmakla yükümlü olduğu aile bireyleri için verilen ek yardımlar.
6. İkramiye      ve Primler: Yıllık      veya belirli aralıklarla ödenen ve süreklilik arz eden ikramiye ve prim      ödemeleri.
7. Sosyal      Yardımlar:     İşçinin sosyal ve kültürel ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla düzenli      olarak verilen yardımlar (örneğin, eğitim yardımı, konut yardımı).

Bu ödemeler işçinin brüt ücretine dahil edilir ve kıdem tazminatının hesaplanmasında dikkate alınır.

Kıdem tazminatının hesaplanmasında bazı temel ilkeler vardır:

1. Son      Brüt Ücret:     Tazminat, işçinin iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki son brüt ücreti      üzerinden hesaplanır. Bu ücret, işçinin saatlik, günlük, haftalık veya      aylık olarak aldığı temel ücreti ve sürekli nitelikteki ekleri içerir.
2. Çalışma      Süresi: Kıdem      tazminatının hesaplanmasında işçinin tam yıllık çalışma süresi ve artan      süreler dikkate alınır. Her tam yıl için işçiye 30 günlük brüt ücreti      kadar tazminat ödenir.
3. Ortalama      Ücret: Sabit      bir ücrete sahip olmayan işçiler için (parça başı, akort vb. ödemeler),      son bir yıl içinde kazanılan ücretin ortalaması alınarak kıdem tazminatı      hesaplanır.
4. Artan      Süreler: Tam yıla      ek olarak kalan süreler de hesaplanır. Örneğin, işçinin 10 yıl ve 6 ay      çalışması durumunda, 10 yıllık kıdem tazminatı 30 günlük brüt ücretle      çarpılırken, kalan 6 aylık süre için orantılı bir hesaplama yapılır.
5. Vergi      Kesintileri: Kıdem      tazminatı hesaplanırken damga vergisi dışında bir kesinti yapılmaz ve brüt      üzerinden işlem yapılır.

Aşağıda bir işçi için kıdem tazminatının nasıl hesaplanacağına dair örnek bir uygulama sunulmaktadır:

• İşe Giriş Tarihi: 01.01.2010
• İşten Çıkış Tarihi: 01.01.2023
• Brüt Ücret: 20,000 TL 
• İkramiye: Yılda 120 günlük brüt ücret      tutarında
• Yemek Yardımı: Günlük 50 TL
• Yakacak Yardımı: Yıllık 1,000 TL

1. Günlük Brüt Ücretin      Hesaplanması:
   • Brüt Ücret: 20,000 TL / 30 gün = 666,67 TL/gün
   • İkramiye: (120 gün x 666,67 TL) / 365       gün = 219,18 TL/gün
   • Yemek Yardımı: 50 TL/gün
   • Yakacak Yardımı: 1,000 TL / 365 gün = 2,74       TL/gün
   • Toplam Günlük Ücret: 666,67 + 219,18 + 50 + 2,74 =       938,59 TL/gün

1. Kıdem Tazminatının      Hesaplanması:
   • Tam Yıl Kıdem Tazminatı: 12 yıl x 30 gün x 938,59 TL =       338,092.40 TL
   • Toplam Kıdem Tazminatı: 338,092.40 TL

Kıdem tazminatının doğru bir şekilde hesaplanması, işçinin haklarının korunması açısından büyük önem taşır. Bu hesaplama, işçinin son brüt ücreti ve süreklilik arz eden ödemeleri dikkate alınarak yapılır. Hesaplamada dikkat edilmesi gereken temel ilkeler ve Yargıtay kararları, kıdem tazminatına esas alınacak ödemeler ve hesaplama yöntemleri hakkında yol gösterici niteliktedir. Kıdem tazminatının tavanı, memur maaş katsayısına bağlı olarak değişmekte ve tavanın aşılması durumunda herhangi bir yasal yaptırım bulunmamaktadır. Bu nedenle, işverenlerin tazminatın tam ve doğru hesaplandığından emin olmaları gerekmektedir.